Jak nagrać dobry dźwięk w filmie? Mikrofon krawatowy czy kierunkowy?

Ten artykuł to poradnik, jak nagrać dobry dźwięk – czysty, wyrazisty i bez echa. Przygotowałem praktyczne wskazówki z myślą o początkujących filmowcach, YouTuberach czy twórcach kursów online.

Zacznę od tego, że dźwięk w filmie jest ważniejszy, niż sam obraz. Dlaczego? Popatrz na nagrania z koncertów. Nawet, jeśli obraz trzęsie się jak szalony, ale dźwięk jest na w miarę dobrym poziomie, to filmy te potrafią mieć po kilka milionów wyświetleń. Jeśli natomiast obraz jest świetny, ale jakość dźwięku jest fatalna, to nikt nie będzie w stanie dotrwać do końca takiego video. Tak więc, jeśli chcesz tworzyć filmy, które ludzie obejrzą do końca – musisz nauczyć się, jak nagrywać wysokiej jakości dźwięk.

Mikrofon wbudowany w aparacie – czy warto?

Większość osób, nagrywając swoje pierwsze filmy, wykorzystuje mikrofon wbudowany w aparacie czy smartfonie. Dla osób początkujących wydaje się to logiczne, bo skoro mają urządzenie służące do nagrywania obrazu i dźwięku, to czemu z niego nie skorzystać? Jednak prawda jest taka, że wbudowany mikrofon daje ograniczone możliwości w zakresie rejestracji audio, zarówno ze względu na stosunkowo niską jakość wykonania (w końcu w aparacie mikrofon jest jednym z wielu elementów składających się na całe urządzenie, więc nie oczekujmy że będzie dawał taką samą jakość dźwięku, co produkt firmy specjalizującej się stricte w produkcji mikrofonów), jak i ze względu na fakt, że nagrywając, aparat czy telefon ustawiamy zwykle na statywie w pewnej odległości od naszej twarzy, a generalnie rzecz biorąc, im dalej zlokalizujemy mikrofon od naszych ust, tym większa szansa, że mikrofon oprócz naszych słów zbierze też echo, szum i odgłosy otoczenia.

Mikrofon krawatowy – sekret wysokiej jakości dźwięku

Rozwiązanie jest bardzo proste, stosunkowo niedrogie i… niepozorne. Jest nim zewnętrzny mikrofon krawatowy, który przyczepiasz do koszulki, możliwie jak najbliżej twoich ust. Dzięki temu mikrofon doskonale poradzi sobie ze zebraniem twojego głosu, który stanie się pierwszoplanowym i najważniejszym dźwiękiem, a wszelkie odgłosy otoczenia i szumy albo nie będą w ogóle słyszalne, albo będą na tyle ciche, że nie będą rozpraszać uwagi twoich słuchaczy.

A może mikrofon kierunkowy?

Druga opcja to mikrofon kierunkowy umieszczany bezpośrednio na aparacie. Podczas gdy mikrofon krawatowy jest mikrofonem stereo i zbiera dźwięk ze wszystkich stron, mikrofon kierunkowy zbiera dźwięk przede wszystkim z przodu, starając się eliminować rejestrację odgłosów dochodzących z otoczenia.

W tym miejscu możesz zakończyć czytanie, jeśli zależało ci tylko na poznaniu tego, w czym tkwi sekret dobrej jakości dźwięku w filmach na YouTube. Jeśli natomiast chcesz dowiedzieć się też, jak korzystać z mikrofonu w celu rejestracji najczystszego audio, posłuchać różnicy pomiędzy mikrofonami za 50 zł i za 1000 zł oraz poznać sposób na szybkie podrasowanie dźwięku w Premiere Pro, to poświęć mi jeszcze 4 minuty.

Mikrofon krawatowy czy kierunkowy?

Jak dokonać wyboru pomiędzy mikrofonem krawatowym, a kierunkowym? Dla mnie sprawa jest prosta. W większości przypadków, w których będziesz nagrywać filmy, mikrofon kierunkowy możesz umieścić zdecydowanie bliżej swoich ust, niż mikrofon kierunkowy, który jeśli chciałbyś umieścić tak samo blisko, wchodziłby w kadr i burzył jego estetykę. Uważam więc, że mikrofon krawatowy będzie lepszym wyborem, chyba że nagrywasz vlogi, trzymając aparat w dłoni bezpośrednio przed sobą – wtedy rzeczywiście jesteś w stanie nagrać dźwięk z bliskiej odległości i wówczas takie rozwiązanie ma sens.

Mikrofon krawatowy do smartfona i aparatu

Kupując mikrofon krawatowy, zwróć uwagę na to, czy jest on kompatybilny z aparatami fotograficznymi, czy może jest dedykowany tylko do nagrań z użyciem smartfona. Jeśli kupisz mikrofon, który nie ma własnego zasilania, to nie będziesz w stanie użyć go z aparatem.

Chcąc uzyskać najlepszą jakość dźwięku, podłącz mikrofon do zewnętrznego rejestratora, takiego jak Zoom H1N. Co prawda przy takim rozwiązaniu będziesz musiał w postprodukcji zsynchronizować obraz z aparatu z dźwiękiem z rejestratora, ale zyskasz dzięki temu audio wyższej jakości.

Co więcej, niektóre rejestratory posiadają opcję dual recording polegającą na nagrywaniu dwóch ścieżek o różnej głośności równolegle. Jeśli w czasie trwania nagrywania poziom głosu będzie się zmieniał, na przykład gdy ktoś zacznie się głośno śmiać, to istnieje ryzyko, że dojdzie do przesterowania dźwięku. Wówczas, mając drugą, cichszą ścieżkę, będziesz mógł podmienić ten fragment i zachować właściwy poziom dźwięku, bez niechcianych zniekształceń.

Mikrofony przewodowe vs. bezprzewodowe

W przypadku mikrofonów krawatowych będziesz mógł wybrać pomiędzy standardowym rozwiązaniem, czyli mikrofonem z kablem lub mikrofonem bezprzewodowym. Choć brak długich kabli wydaje się kuszący, to osobiście jestem zwolennikiem korzystania z przewodowych rozwiązań, z tego względu że przy połączeniu bezprzewodowym mogą występować interferencje spowodowane siecią wi-fi czy falami radiowymi. Jeśli korzystasz z tego rozwiązania, to koniecznie przed każdym nagraniem zrób test i odsłuchaj ścieżkę audio, by upewnić się, że rejestrowany dźwięk nie zawiera żadnych zakłóceń.

Jak podpiąć mikrofon krawatowy?

Jak prawidłowo zamontować mikrofon krawatowy? Przede wszystkim ważna jest wysokość – najlepiej umieścić mikrofon na wysokości powyżej klatki piersiowej, zahaczyć o kołnierz koszuli czy krawędź tshirta. Jeśli korzystasz z mocowania dołączonego do mikrofonu, zwróć uwagę by zawinąć kabel tak, by nie ciągnął on mikrofonu w dół i by prezentował się w miarę estetycznie. Możesz też za pomocą taśmy zamocować mikrofon pod koszulką, tak by nie był widoczny w kadrze lub wykorzystać osłonę maskującą Rode Invisilav. Ważne, by mikrofon bezpośrednio nie ocierał się tkaninę, bo przy poruszaniu się czy gestykulowaniu będzie to słyszalne w postaci szumu.

Test mikrofonów – posłuchaj różnicy w jakości dźwięku

Teraz przeprowadzę krótki test, by pokazać ci różnicę w dźwięku pomiędzy różnymi mikrofonami.

Powyżej słyszysz dźwięk nagrany bezpośrednio przez mikrofon wbudowany w aparacie.

Teraz słuchasz dźwięku z mikrofonu krawatowego Boya By-M1, z którego korzystam na co dzień.

To z kolei dźwięk zarejestrowany przez mikrofon kierunkowy Rode Videomic Pro.

Jak widzisz, rodzaj mikrofonu znacznie zmienia brzmienie audio. Nie wiem jak ty, ale ja zdecydowanie preferuje dźwięk z mikrofonu krawatowego.

Deadcat – jak wyeliminować szum wiatru w nagraniu?

W tym miejscu wtrącę małą poradę – jeśli planujesz nagrywać dźwięk z mikrofonem krawatowym na zewnątrz, to koniecznie zaopatrz się w nakładkę typu deadcat, która służy do eliminowania szumu spowodowanego przez wiatr. Bez tego wiejący wiatr będzie powodował hałas, który sprawi że twoje słowa staną się niesłyszalne.

Jeśli mimo wszystko zdecydujesz się na korzystanie z mikrofonu kierunkowego, to staraj się ustawić go tak blisko twarzy, jak to możliwe. Osobiście sugerowałbym nawet ustawić go na statywie tak, by był widoczny w kadrze, a następnie za pomocą maski w postprodukcji wymazać go z ujęcia. Będzie to oznaczać więcej pracy przy montażu, ale przełoży się na wyrazistszy dźwięk.

Jak poprawić dźwięk w Premiere Pro?

Gdy już zaczniesz używać zewnętrznego mikrofonu  i wniesiesz swoje audio na wyższy poziom, warto za pomocą kilku kliknięć w Premiere Pro jeszcze nieco podrasować ścieżkę dźwiękową. Aby to zrobić, zaznacz ścieżkę, przejdź do sekcji Audio, następnie oznacz ją jako Dialogue i z przygotowanych presetów wybierz opcję Podcast Voice. Są to ustawienia, które mają nieco znormalizować różnicę dźwięków i wzmocnić niższe częstotliwości, by nadać twojemu głosu nieco bardziej studyjne brzmienie.

Jestem ciekaw, czy moje porady były dla ciebie pomocne. Jeśli masz swój kanał, pochwal się w komentarzu linkiem – chętnie zobaczę, jak udało ci się poprawić dźwięk w swoich filmach. A jeśli chcesz, żebym częściej przygotowywał takie darmowe poradniki – zasubskrybuj mój kanał.