Ciągłość Wizualna Obrazu – jak planować ujęcia, by zachować ciągłość kierunków w filmie?

W tym artykule dowiesz się, z której strony filmować, gdzie ustawić aparat i jak łączyć ujęcia ze sobą, by zachować ciągłość wizualną obrazu i by twoje video wyglądało profesjonalnie.

Podstawą każdego profesjonalnego filmu jest doskonale zachowana ciągłość wizualna obrazu, w której skład wchodzi między innymi ciągłość kierunków. Zachowanie tego samego kierunku ruchu postaci czy spojrzeń aktorów wydaje się banalnie proste, jednak w filmie mamy do czynienia z dużą ilością ujęć tworzących sceny i bardzo łatwo pomylić się czy po prostu zapomnieć, jaki kierunek ruchu powinniśmy zachować względem ostatniego ujęcia. Nie bez powodu duże produkcje, które widzimy w kinach, realizowane są na podstawie szczegółowych scenopisów – przelanie całego planu na papier pozwala zminimalizować ryzyko złamania ciągłości wizualnej przez niedopatrzenie. Nie będę cię zmuszał do rozpisywania każdego projektu filmowego, jeśli ma ci to odebrać radość z tworzenia filmów, ale podzielę się kilkoma praktycznymi wskazówkami, dzięki którym utrzymanie ciągłości kierunków wejdzie ci w nawyk i zaczniesz to robić automatycznie.

Prawidłowa ciągłość kierunków w filmie

Zobaczmy na konkretnym przykładzie, czym różni się film z prawidłową ciągłością kierunków od tego, w którym została ona złamana. Widzimy dwoje rozmawiających ludzi i mimo zmiany planów i kątów widzenia kamery, historia jest naturalna w odbiorze – nasze oko nie wyłapuje niczego dziwnego.

Złamana ciągłość kierunków

Powtórzmy to jeszcze raz. Początek jest identyczny, jednak w miarę pojawiania się bliższych planów zaczynamy odczuwać chaos – coś jest nie tak, bo tracimy poczucie, że aktorzy patrzą na siebie, na dodatek za każdym razem pojawiają się z innej strony kadru.

Tak wygląda złamanie ciągłości kierunków i jak widzisz, całkowicie wybija widza z rytmu i sprawia, że przestaje się skupiać na historii opowiadanej w filmie.

To samo tyczy się tej sceny. Nasz bohater spogląda w niebo, podążając wzrokiem za jakimś obiektem, może samolotem, ale na zbliżeniu jego wzrok skierowany jest w zupełnie inne miejsce. W takim momencie widz czuje się zdezorientowany i może nie chcieć dalej śledzić losów historii, jaką przedstawia twój film.

Jak zachować ciągłość wizualną obrazu?

Jak zachować ciągłość kierunków? Z pomocą przychodzi oś filmowa, czyli niewidzialna linia, którą wyznaczamy pomiędzy rozmawiającymi ze sobą aktorami. Jeśli będziemy filmować ujęcia, trzymając się cały czas jednej strony tej linii, to da nam to gwarancję, że wszystkie kierunki w filmie zostaną zachowane.

Jeśli natomiast nagramy ujęcie z przeciwległej strony osi filmowej, to wprowadzi ono chaos do sceny i spowoduje, że rozproszymy widza i utracimy jego zainteresowanie.

Kierunki statyczne i dynamiczne w filmie

Wiemy już, jak wyznaczyć oś filmową w przypadku kierunków statycznych, czyli takich gdzie obiekty są cały czas w tym samym miejscu. Jak to zrobić przy kierunkach dynamicznych, czyli takich gdzie obiekty się poruszają? W tym wypadku oś filmowa wyznaczana jest przez kierunek ruchu postaci. Zasady filmowania są takie, jak wcześniej – musimy wybrać jedną ze stron osi filmowej i trzymać się jej cały czas.

Jeśli idącego przed siebie człowieka sfilmujemy najpierw z lewej, a później z prawej strony osi filmowej, to łącząc te ujęcia widz odniesie wrażenie, że filmowany człowiek najpierw szedł do jakiegoś celu, a w drugim ujęciu wraca już z powrotem. Są to tzw. kierunki kontrastujące. Możemy je też wykorzystać, gdy chcemy pokazać zbliżające się do siebie postaci czy grupy ludzi, zapowiadając ich konfrontację.

Oś filmową możemy złamać przy kierunkach dynamicznych, gdy mamy do czynienia z dwójką aktorów idących ramię w ramię przed siebie. Wówczas, teoretycznie powinniśmy wyznaczyć oś zgodnie z kierunkiem ruchu i trzymać się jednej strony, jednak w tym konkretnym przypadku pojawia się druga oś kontaktu pomiędzy rozmawiającymi osobami, więc możemy ustawić kamerę po obu stronach osi filmowej, nagrywając kontrplany.

Ciągłość kierunków obowiązuje również, gdy pokazujemy w filmie dalekie podróże, np. gdy bohater rusza w podróż pociągiem z Krakowa do Gdańska. W takim wypadku, pokazując ujęcie jadącego pociągu z lotu ptaka, powinniśmy sfilmować je w taki sposób, by pociąg poruszał się z dolnej części kadru w górę, czyli zgodnie z kierunkami na mapie.

Jak zachować ciągłość kierunków w filmie?

Łatwo zapomnieć o zachowaniu ciągłości kierunków, gdy skupiamy się na artystycznej stronie obrazu i myślimy, jak sfilmować dane ujęcie, by było ładne. Warto więc jeszcze przed włączeniem aparatu rozpisać sobie na kartce kierunki dla poszczególnych scen i ujęć, by później całą swoją energię skoncentrować właśnie na wartości wizualnej kadru.

Zachowanie ciągłości wizualnej dotyczy nie tylko pełnometrażowych produkcji wyświetlanych na ekranie kinowym. Możesz, a właściwie powinieneś zastosować te zasady nawet przy produkcji filmów ślubnych czy teledysków muzycznych – w ten sposób pokażesz swoim odbiorcom, że jesteś profesjonalistą mającym warsztat filmowy w małym palcu.

Jeśli dowiedziałeś się z tego artykułu czegoś nowego i chcesz dalej zdobywać wiedzę, która pozwoli ci tworzyć video na wyższym poziomie, subskrybuj mój kanał na YouTube.